Služba za laboratorijsku dijagnostiku

Načelnik

Dr med. Jon Čoban
specijalista medicinske biohemije
Telefon: 013/832-552
E-mail: obvrsac@eunet.rs
Specijalista medicinske biohemije

Mr ph. Teodora Bakić
specijalista medicinske biohemije
Telefon: 013/832-552
E-mail: obvrsac@eunet.rs
Glavni laborant

Biljana Maksimovski
glavni laboratorijski tehničar
Telefon: 013/832-425, Lokal: 129, 062/805-60-14
E-mail: obvrsac@eunet.rs

Delatnost Službe za laboratorijsku dijagnostiku
 Služba za laboratorijsku dijagnostiku organizaciono pripada Opštoj bolnici Vršac i pruža usluge Domu zdravlja Vršac, delimično Specijalnoj bolnici za psihijatrijske bolesti Dr Slavoljub Bakalović i delimično Domovima zdravlja Alibunar, Bela Crkva i Plandište.
 Osoblje Službe za laboratorijsku dijagnostiku čine zaposleni: 2 specijalista biohemije, 18 laboratorijskih tehničara sa srednjom medicinskom školom i 2 higijeničarke.
 U Službi za laboratorijsku dijagnostiku mogu biti zaposleni doktori medicine specijalisti biohemije (specijalizacija na Medicinskom fakultetu u Beogradu), diplomirani farmaceuti - specijalisti medicinske biohemije (specijalizacija na Farmaceutskom fakultetu u Beogradu), doktori medicine specijalisti laboratorijske medicine (specijalizacija na Medicinskom fakultetu u Novom Sadu) i laboratorijski tehničari sa završenom srednjom medicinskom školom - laboratorijski smer.

U Službi za laboratorijsku dijagnostiku rade se hematološke, biohemijske, imunohemijske i analize urina koje su predviđene nomenklaturom sekundarne zdravstvene zaštite:

Hematološke analize (primar, sekundar)
 Krvna slika sa leukocitarnom formulom (3 diff, 5 diff)
 Sedimentacija eritrocita

Koagulacione analize (primar, sekundar)
 Protrombinsko vreme (procenat aktivnosti i INR)
 aPTT - aktivirano parcijalno tromboplastinsko vreme  Fibrinogen
 D-Dimer (sekundar)

Biohemijske analize (primar, sekundar)
 Glukoza
 HbA1c
 oGTT
 Urea
 Kreatinin
 Klirens kreatinina
 Elektroliti (Na+, K+, Cl-)
 Kalcijum
 Fosfor
 Gvožđe
 UIBC
 Acidum uricum
 Bilirubin
 Holesterol
 Trigliceridi
 HDL holesterol
 AST
 ALT
 Alkalna fosfataza
 Gama-GT
 Amilaza
 Lipaza
 LDH
 CK
 CK-MB
 Proteini ukupni
 Albumini
 CRP
 RF
 Proteini u urinu

Imunohemijske analize (sekundar)
 hs Troponin I
 Feritin
 TSH
 TT3
 FT4
 AFP
 CEA
 CA 15-3
 CA 125
 CA 19-9
 PSA
 FPSA

Analiza urina (primar, sekundar)
 Celokupni pregled urina (hemijska analiza i sediment za svakog pacijenta)

Stolica (primar, sekundar)
 Test na okultno krvarenje (FOBT)

Preporuka pacijentu koji je dobio uput za laboratorijska ispitivanja krvi
 Radi pouzdanosti vaših laboratorijskih rezultata krvi, potrebno je da dan pre dolaska u laboratoriju konzumirate lakšu hranu do 18 sati. Posle 18 sati možete piti vodu, izuzev alkohola.
Ujutro, pre dolaska u laboratoriju, nemojte ništa jesti i piti i ne pušiti.
 U slučaju da uzimate redovnu terapiju, nemojte uzeti jutarnju dozu lekova jer i lekovi utiču na tačnost vaših rezultata.
 Jutarnju dozu lekova ponesite sa sobom i uzmite ih nakon vađenja krvi.

Način uzimanja krvi
 U laboratoriji se za vađenje krvi koriste specijalni zatvoreni vakuum sistemi - vakutejneri.
 U toku vađenja krvi iz vene (venepunkcija) tehnničar uvodi iglu kroz kožu do vene, a kroz iglu krv otiče u vakutejner epruvetu.
 Najčešće se venepunkcija izvodi na unutrašnjoj strani lakta gde je vena lako dostupna. Iznad mesta gde će se izvaditi krv stavlja se poveska kako bi vena postala vidljivija.
 Nemojte stiskati pesnicu. To se radi samo prilikom davanja krvi za transfuziju.
 Procedura vađenja krvi obično traje manje od 3 minuta.
 Nakon toga se pritisne mesto uboda preko tupfera od vate tokom 5 minuta kako bi se ubrzalo zaustavljanje krvarenja i sprečilo stvaranje hematoma (modrice).
 Nemojte brisati vatom krasticu koja se stvara i zaustavlja krvarenje!
 Kada igla prolazi kroz kožu možete osetiti blagi bol.
 Može se pojaviti dodatna nelagodnost kada počne isticanje krvi u epruvetu.
 Ako vodite dete ili plašljivu osobu, objasnite da će osetiti trenutni blagi bol ili nelagodnost.
 Nemojte uplašiti dete da ništa to ne boli! Dete će razumeti da to malo pecka!
 Određeni broj pacijenata po prirodi ima fragilne, tj. loše vene i kod njih se javlja duže krvarenje i stvaranje modrice nakon uzimanja krvi. Staviti hladne obloge na tom mestu.
 U tom kontekstu treba napomenuti da savremena medicina (samim tim i laboratorijska medicina) radi sa verovatnoćom greške od 0,005, a tendencija svakog zdravstvenog radnika je smanjenje te greške.

Preporuka pacijentu koji je dobio uput za analizu urina
 Posude za sakupljanje urina moraju biti sterilne, čiste, suve, napravljene od inertne plastike, koje se kupuju u apoteci.
 Za rutinski pregled urina sakuplja se prvi jutarnji uzorak (standardni), odmah posle noćnog odmora, a pre doručka ili drugih aktivnosti (važan je koncentrovani noćni uzorak).
 Preporuka je da se ovaj uzorak uzima posle 8 sati mirovanja i ne manje od 4 sata zadržavanja urina u bešici.

Preporuke pacijentu za sakupljanje 24-časovnog urina za klirens kreatinina i proteinuriju
 Veoma je važno sakupiti svaku „kap“ urina.
 Laboratorjski stručnjaci su mišljenja da je lakše sakupiti med nego urin za klirens kreatinina !!! To važi za pacijente, ali isto tako i za medicinske sestre i laboratorijske tehničare koji izmere količinu urina.
 Bocu za sakupljanje 24-satnog urina u toku sakupljanja potrebno je držati zatvorenu na hladnom mestu. U protivnom se bakterije vrlo brzo razvijaju, što utiče na rezultate.
 Ukoliko je količina urina manja od 800 mL ili veća od 4000 mL klirens kreatinina nije tačan i prema tome se ne izračunava.

Način sakupljanja 24-časovnog urina
 Prvi dan (početak sakupljanja): Prvu jutarnju porciju urina odbacite. Zapišite vreme, npr. 6 sati. Sve sledeće porcije u toku dana i noći sakupljajte u bocu.
 Drugi dan (kraj sakupljanja): Prvu jutarnju porciju urina sakupite u bocu otprilike u isto vreme oko 6 časova. Sa ovom jutarnjom porcijom urina sakupljanje je završeno.
 Bocu (ili boce) sa urinom donesite u laboratoriju.

Preporuka pacijentu za Test na okultno krvarenje (stolica na pregled) - FOBT

 Sedam dana pre testa NE preporučuje se uzimanje lekova koji mogu dovesti do krvarenja u probavnom sistemu i pojave krvi u stolici (aspirin, indometacin, fenilbutazon, rezerpin, kortikosteroidi, i dr.)
 Test treba odgoditi kod proliva, menstruacije, krvarenja iz hemoroida i hematurije.
 Pacijent treba izbegavati jetrene kobasice, belu repu, hren, dinje, lubenice, preparate gvožđa, vitamin C.

Način uzimanja uzorka za krvarenje iz stolice - uputstvo za pacijenta
 Držite bočicu uspravno da se ne bi prosula tečnost.
 Odvrnite čep bočice za koji je pričvršćen štapić sa udubljenjima
 Ubosti štapić na 3-4 različita mesta na uzorku stolice
 Višak stolice skinuti toalet papirom
 Dovoljna je količina koja ostane u udubljenjima štapića
 Vratite štapić u bočicu
 Postupak ponoviti istim štapićem u još dve uzastopne stolice
 Svaki put vratiti štapić u bočicu i pažljivo je zatvoriti
 Doneti bočicu i uput u laboratoriju.

Aktivnosti Službe za laboratorijsku dijagnostiku
 Služba za laboratorijsku dijagnostiku raspolaže izuzetno osposobljenim osobljem za samostalan rad, svi laboranti su spremni za dežurstva i smenski rad.
 Služba za laboratorijsku dijagnostiku svakodnevno sprovodi, ujutro i uveče, unutrašnju kontrolu kvaliteta rada i neophodne kalibracije parametara.
 Nakon svakodnevne pripreme analizatora za rad koja se odvija od 6:00 do 7:30 časova, uzimaju se u rad uzorci pacijenata. To je kritično vreme za hitne slučajeve.
 Služba za laboratorijsku dijagnostiku redovno učestvuje u evropskoj Spoljašnjoj kontroli kvaliteta rada EQAS koja traje godinu dana, od jula do juna svake naredne godine. Dobijaju se 12 bočica kontrolnog materijala nepoznate koncentracije, koje se čuvaju po svim predviđenim propisima temperature i uzimaju u rad za kontrolu u različim uslovima i vremenskim razmacima.
 Rezultati su vrhunski, uporedivi su i sledljivi sa najsavremenijim laboratorijskim metodama. Dokazi postoje na sajtu QC Net kao i u štampanoj formi u laboratoriji. Suština Spoljašnje kontrole kvaliteta rada je u tome što laboratorija određuje parametre jednom mesečno u uzorku nepoznate koncentracije i putem interneta šalje dobijene vrednosti u Malme u Švedskoj (centrala za Evropu).
 Nakon statističke obrade podataka identičnih metoda rada dobija se mesečni izveštaj. Materijal je dostupan u štampanoj formi.
 Svake godine Služba za laboratorijsku dijagnostiku dobija sertifikat EQAS, što znači evropsko priznavanje laboratorijskog izveštaja. Sertifikati su istaknuti u Laboratoriji.


Saradnja Službe za laboratorijsku dijagnostiku Opšte bolnice Vršac sa strukovnim institucijama
 Godine 2018. Laboratorija Opšte bolnice Vršac je od Fondacije „Magistra Milica Marković“ pri Društvu medicinskih biohemičara Srbije dobila Godišnju namensku nagradu za unapređenje tehnoloških i organizacionih principa rada kliničko-biohemijskih laboratorija u Republici Srbiji najsavremeniji aparat za hromatografsko određivanje koncentracije glikatnog hemoglobina (HbA1c).
 Tom prilikom u poseti Laboratoriji Opšte bolnice Vršac bile su Prof. Dr. sci. Nada Majkić Singh i Prim. Mr. Milka Golubović, kojima ovim putem izražavamo zahvalnost za donaciju izuzetno vrednog i savremenog aparata koji značajno unapređuje kvalitet laboratorijskog rada.

Unapređenje kvaliteta rada Služba za laboratorijsku dijagnostiku Opšte bolnice Vršac
 Uvođenjem Laboratorijskog Informacionog Sistema LIS, Služba za laboratorijsku dijagnostiku Opšte bolnice Vršac je doživela veliko unapređenje kvaliteta rada.
 Skraćeno je laboratorijsko vreme prolaza uzorka TAT (Turn Around Time), pacijenti dobijaju na vreme neophodne nalaze, medicinske sestre su rasterećene dolaska po rezultate, laboranti su rasrećeni izdavanja duplikata, itd. a posebno su to olakšavajuće okolnosti tokom noći i dežurstava.
 Uvedena je nova automatizovana metoda hemijske analize i sedimenta urina, čime je eliminisana subjektivnost u radu pregleda urina.
 Integracijom Helianta i LIS-a postignuto je unapređenje u smislu efikasnijeg prijema uzoraka hospitalizovanih pacijenata, kao i urgentnih stanja iz internističke, hirurške i pedijatrijske prijemne ambulante.